W dniach 26-27 października 2020 roku Centrum Europejskie Natolin zrealizowało podsumowującą konferencję projektu Elektroniczna platforma transferu wiedzy i zasobów źródłowych: Wizje roli Polski w Europie Środkowo-Wschodniej w koncepcjach geopolitycznych, gospodarczych i cywilizacyjno-kulturowych w XX w. , finansowanego w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” w latach 2018 – 2020, o profilu międzynarodowym (sesje panelowo-wykładowe), w formule webinaryjnej pod hasłem Przestrzeń współpracy w Europie Środkowej i Wschodniej a kraje Grupy Wyszehradzkiej. Pamięć, wyzwania i perspektywy [The Visegrád Group Countries Towards Common Spaces of Cooperation in Central and Eastern Europe. Shared History, Challenges and Prospects for Future], pod patronatem Ministra Spraw Zagranicznych RP. Całe wydarzenie realizowane było symultanicznie w języku polskim oraz angielskim. Organizacja webinarium przeprowadzona została we współpracy z Instytutem Europy Środkowej, Instytutem Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka, Fundacją Wyszehradzką, oraz Wydziałem Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego. W wydarzeniu wzięło udział ponad 30 ekspertów i prelegentów, w tym przedstawiciele wszystkich krajów Grupy Wyszehradzkiej, jak również Ukrainy czy Białorusi. Prelegentami wydarzenia byli m.in.: prof. Csaba Gy. Kiss, znawca tematyki środkowoeuropejskiej, ceniony węgierski eseista, uczony i polonofil, historyk, kulturoznawca (Csaba G. Kiss jest profesorem Uniwersytetu im. Loránda Eötvösa w Budapeszcie, profesorem wizytującym na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie, Uniwersytecie w Zagrzebiu, Uniwersytecie Konstantyna Filozofa w Nitrze czy na Uniwersytecie Karola w Pradze. Zasiada w Radzie Programowej Międzynarodowego Centrum Kultury oraz zasiadał w Radzie Naukowej Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność; prof. Roman Baron z Czeskiej Akademii Nauk w Pradze, członek zarządu i sekretarz Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego; prof. Adrienne Körmendy, historyk badająca w szczególności region środkowoeuropejski (już od okresu średniowiecza), akademik, była Konsul Generalna Węgier w Krakowie, istotnie zasłużona dla kreowania polsko-węgierskiej i regionalnej współpracy kulturalnej i naukowej; prof. Jan Holzer (Uniwersytet Masaryka w Brnie, E.MA Director EIUC w Wenecji), politolog i historyk, o istotnym dorobku naukowym, podejmujący od wielu lat na polu badawczym tematycznie Europę Środkowo-Wschodnią, w tym studia porównawcze dot. systemów politycznych państw EŚW i republik post-sowieckich, kierownik kolegium redakcyjnego Středoevropské politické studie (Central European Political Studies); Dr Imre Molnar – historyk i opozycjonista antykomunistyczny, wieloletni dyplomata, autor m.in. książki „Jerzy Popiełuszko. Życie i męczeństwo”; Robert Górny, reporter, eseista, publicysta, reżyser, założyciel i redaktor naczelny kwartalnika „Fronda“. Laureat wielu nagród dziennikarskich, filmowych i książkowych (m.in. Grand Press, Feniks i nagroda SDP im. J. Zieleńskiego); prof. Nicolas Maslowski, socjolog i politolog, adiunkt na Uniwersytecie Karola w Pradze na Wydziale socjologii historycznej. Wykładał stosunki międzynarodowe i dyplomację na Uniwersytecie Ekonomicznym w Pradze. W swoich pracach zajmuje się Europą Środkową, okresem komunizmu i post-komunizmu, stosunkami międzynarodowymi oraz socjologią historyczną, aktualnie również Dyrektor Ośrodka Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich przy UW; prof. UMCS dr hab. Beata Surmacz, Dyrektor Instytutu Europy Środkowej, Prodziekan ds. kształcenia oraz pracownik naukowy w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych Wydziału Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; prof. Uniwersytetu Katolickiego PPKE w Budapeszcie dr hab. Maciej Szymanowski, Dyrektor Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka, były dyrektor Instytutu Polskiego w Budapeszcie oraz Instytutu Polskiego w Pradze; Dr Dávid Szabó, Dyrektor Instytutu Trimarium w Budapeszcie; prof. UŁ dr hab. Przemysław Żurawski vel Grajewski, politolog, historyk, członek Narodowej Rady Rozwoju ; prof. Pavol Matula, Ivana Dendys i Eva Baumann z Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie; prof. Walenty Baluk – Dyrektor Centrum Europy Wschodniej UMCS i Zastępca Dyrektora Instytutu Nauk o Polityce i Administracji; Dr Witold Sokała, Zastępca Dyrektora Instytutu Polityki Międzynarodowej i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach; Dr Paweł Usow, politolog. historyk, z Centrum Prognoz Politycznych; czy dr Pál Attila Illés (akademik i Konsul Generalny Węgier w Gdańsku).
W toku wydarzenia podjęto refleksję nad momentami przełomowymi w historii regionu w XX wieku, czynnikami stabilizującymi, ale i niekiedy destabilizującymi możliwe wizje integracyjne, wzajemne relacje, sojusze, mity i fakty, kwestie wspólnej pamięci, podjęto próbę recepcji wybranych wydarzeń i polityk w poszczególnych krajach regionu, jak i próbę określenia wspólnego dla regionu katalogu wydarzeń czy postaci historycznych (tutaj sięgnięto również do dalszych okresów historycznych niż wiek XX), podjęto także analizę ewolucji polityki historycznej, także w ujęciu propagandy sowieckiej (rosyjskiej). Zanalizowano również szczegółowo proces ewolucji współpracy wyszehradzkiej od 1991 roku i Trójkąta Wyszehradzkiego aż po współczesność, także na polu wyzwań XXI wieku, w tym przytoczono również dobre przykłady kooperacji na polu naukowym i gospodarczym (szczególnie w relacjach polsko – czeskich i polsko – węgierskich) z ostatniego 30-lecia, ale i wcześniej przed powołaniem Grupy na polu walki z komunizmem poszczególnych narodów. Ważnym tematem wydarzenia – z racji bieżącej sytuacji na Białorusi, było podjęcie również wątku geopolitycznego miejsce Białorusi w Europie Środkowo – Wschodniej. Podjęto również analizie aspekt transatlantycki i postrzegania regionu przez Stany Zjednoczone, w przeszłości i współcześnie. Ważnym tematem akcentowanym w ramach dyskusji był również aspekt komunikowania, budowania przekazów naukowych i historycznych w erze nowych technologii, które wymuszają istotne przeniesienie się upowszechniania rezultatów prowadzonych badań i analiz właśnie na formaty cyfrowe i internetowe, mocniejszego zaakcentowania wymaga również wykorzystanie form wizualnych i kinematografii (taką rolę bezsprzecznie spełnia opracowana w ramach projektu platforma EPTW). Przedstawicielki Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie podjęły również ważny aspekt nauczania historii (na przykładzie konferencji pokojowej w Paryżu) w środowisku wielokulturowym i wielojęzycznym.
Wartym uwagi jest fakt, iż w trakcie 2 dni wydarzenia, wygenerowało ono niezwykle istotne zainteresowanie, także z racji wielokanałowej transmisji konferencji-webinarium online, co zostało wyrażone wskaźnikiem łącznie, aż ponad 800 wyświetleń – uczestników/słuchaczy, za co bardzo serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom i słuchaczom wydarzenia! W tym miejscu pragniemy również przekazać, że planowane jest kolejne webinarium tematyczne w pierwszej połowie roku 2021, prosimy serdecznie śledzić stronę www CEN oraz EPTW.
